ABD Başkanı Donald Trump, 19 Eylül’de imzaladığı bir kararnamelerle H-1B vize programını kökten değiştirerek, yeni başvurularda yıllık 100.000 dolar ücret zorunluluğu getirdi. Bu karar, özellikle Hindistan ve Çin’den gelen yetenekli işçilere dayalı teknoloji devlerini paniğe sürükledi. Beyaz Saray, mevcut vize sahiplerinin etkilenmeyeceğini vurgulasa da, şirketler yurtdışındaki çalışanlarını acilen ülkeye çağırma talimatı verdi. Peki, bu “America First” hamlesi ABD ekonomisini nasıl etkileyecek?
Kararın Detayları: Ne Değişiyor?
Trump’ın kararnamesi, H-1B vizelerini –ki bunlar yüksek nitelikli yabancı işçiler için geçici çalışma izinleri– dönüştürüyor. Ana unsurlar şöyle:
- Yıllık 100.000 Dolar Ücret: Yeni başvurular ve uzatmalar için işverenler tarafından ödenecek. Mevcut vize sahipleri ve 2025 lotosu kazananları muaf tutuluyor; değişiklik 21 Eylül’den itibaren yeni döngüde devreye giriyor.
- Giriş Yasağı: Ücret ödenmeyen H-1B sahiplerinin ABD’ye girişi engellenecek – bu, pratikte bir “de facto yasak” yaratıyor.
- Ek Tedbirler: İşgücü Bakanlığı, asgari ücret seviyelerini yükseltme sürecini başlatacak; amacı, Amerikan işçilerin maaşlarını bastıran uygulamaları önlemek. Ayrıca, “altın vize” (gold card) programı tanıtıldı: 1 milyon dolar ödeyenlere kalıcı oturum hakkı sağlanacak.
Beyaz Saray, bu adımların “Amerikan işlerini koruduğunu” savunuyor. Resmi açıklamaya göre, bir şirket 2025’te 5.189 H-1B onayı alırken 16.000 Amerikan işçisini işten çıkarmıştı; başka bir firma ise 1.698 vize ile 2.400 yerel istihdamı kaybetmişti.
Trump, Oval Ofis’te “Büyük şirketler bu ücreti ödemekten memnun olacak, çünkü kaliteli işçiler getirecek” dedi.
Teknoloji Devlerinde Panik: Şirketler ve Çalışanlar Ne Yapıyor?
Karar, Silikon Vadisi’ni ayağa kaldırdı. Amazon (14.000+ H-1B), Microsoft, Meta ve Google (her biri 4.000+ vize sahibi) gibi devler, yurtdışındaki H-1B çalışanlarını 21 Eylül öncesi ABD’ye dönmeleri için uyardı. Microsoft, H-1B ve H-4 vize sahiplerine “hemen dönün, yoksa erişim engellenecek” mesajı gönderdi. Hindistan –ki H-1B’lerin %71’ini alıyor ve “aileleri parçalayabilir” diye tepki gösterdi; Ticaret Odası, insani sonuçları vurguladı.
Stratejik Veriler: Ekonomik ve Jeopolitik Etkiler
Bu kararın ötesinde, stratejik boyutlar kritik. Aşağıda, veri tabanlı bir özet:
| Alan | Mevcut Durum (2025 Verileri) | Tahmini Etki (Karar Sonrası) | Stratejik Sonuç |
|---|---|---|---|
| Vize Dağılımı | Hindistan: %71, Çin: %12 | Yeni başvurular %80 azalır | Hindistan IT’si kazanır; ABD yetenek açığı büyür (STEM işsizliği %3.02’den %5’e çıkabilir). |
| Maliyet Geliri | 85.000 vize x $4.500 = ~$382M | 85.000 x $100.000 = $8.5B | Bütçe artışı; ama off-shoring ile vergi kaybı ($10B+). |
| İşgücü Değişimi | Yabancı STEM: 2.5M (2000’den +108%) | Yerel istihdam +%20 artar | Maaşlar yükselir (%10-15); ama inovasyon yavaşlar (AI yarışı Çin’e kayar). |
| Sektörel Darbe | Tech: %65 H-1B bağımlı | Layoff’lar %15 azalır, off-shore +%30 | Startup’lar Kanada/AB’ye kaçar; ABD rekabet gücü düşer. |
| Jeopolitik | Hindistan-ABD müttefikliği | Ticaret müzakereleri gerilir | Trump’ın “ticaret kozu” – Hindistan’a baskı; ama beyin göçü tersine döner, “Viksit Bharat” hızlanır. |
Uzmanlar, ücretin “lüks mal” haline getirdiğini söylüyor: Küçük firmalar elenecek, büyükler off-shore’a yönelecek.
Sağlık sektörü (yabancı doktorlar %25) ve finans da vurulacak; yasal itirazlar ise (anayasa ihlali iddiası) kapıda.
Gelecek Ne Getirir? Kazananı Kim Olur?
Trump’ın sessizliği, krizi büyütüyor – 12 ay sonra uzatma kararı bekleniyor.
Destekçiler (örneğin Senatör Grassley), “iş lobisini frenliyor” diyor. Eleştirmenler ise “küresel yeteneği öldürür” diye uyarıyor; Musk gibi isimler ise savaş açtı. Bu “H-1B Krizi”, ABD’nin inovasyon hegemonyasını test ediyor.
