ABD’de Black Friday 2025, çevrim içi alışveriş açısından tarihin en yüksek hacmine ulaştı. Adobe Analytics verilerine göre tüketiciler, Kara Cuma gününde toplam 11,8 milyar dolar harcayarak geçen yılın aynı dönemine göre %9,1’lik bir artış kaydetti. Fiziksel mağaza trafiğindeki düşüş devam ederken, online satışların hızla yükselmesi, yapay zekâ destekli alışveriş araçlarının artık tüketici karar süreçlerinin ayrılmaz bir parçası haline geldiğini gösteriyor.
AI destekli alışveriş davranışı yeni norm haline geldi
2025’te Black Friday’e damga vuran unsur, tüketicilerin satın alma yolculuğunun büyük ölçüde AI destekli sistemler tarafından yönlendirilmesi oldu. En çok kullanılan AI özellikleri şunlar olarak öne çıktı:
- Fiyat karşılaştırma ve tasarruf hesaplama araçları
- Gerçek zamanlı stok-tükenme uyarıları
- Kişiselleştirilmiş indirim önerileri
- AI destekli alışveriş asistanları (Gemini, ChatGPT, Amazon Rufus vb.)
Özellikle “bu ürün ne zaman fiyat düşürür”, “alışveriş listeme göre en ucuz sepeti oluştur”, “yakınımdaki stokları kontrol et” gibi sorgular, tüketici davranışında manuel araştırmanın yerini otomatize bir modele bıraktığını ortaya koydu.
Perakende analistleri, bu eğilimin yalnızca hızlı indirim takibini kolaylaştırmadığını, aynı zamanda tüketicilerin fiziksel mağaza kalabalığından kaçınma motivasyonunu artırdığını belirtiyor. Dijital alışverişin güvenilirliği arttıkça, mağaza içi kampanyalara olan bağımlılık da azalıyor.
Mobil alışveriş yükselişte
Bu yılki başka bir dikkat çekici veri ise mobil alışverişin toplam hacmin %62’sine ulaşması oldu. Tüketiciler, AI destekli alışveriş deneyimlerini çoğunlukla telefon üzerinden sürdürdü. Markalar, mobil uygulamalarındaki kullanıcı deneyimini büyük ölçüde AI tabanlı öneri sistemleriyle güçlendirdi.
Perakendeciler için operasyonel baskı arttı
AI sayesinde tüketicilerin milisaniyeler içinde milyonlarca ürün ve fiyatı karşılaştırabilmesi, perakendeciler üzerindeki operasyon yükünü artırdı:
- Stok hataları daha hızlı fark edildi
- Tedarik zincirlerindeki gecikmeler daha görünür hale geldi
- Fiyat hareketleri anlık olarak analiz edildi
Birçok perakendeci, AI trafiğini yönetmek için ek sunucu kapasitesi açmak zorunda kaldı. Özellikle hızlı teslimat vaat eden e-ticaret platformlarında, talep yoğunluğu altyapı sınırlarını zorladı.
İndirimler hedefli, tüketici davranışı daha rasyonel
AI’nin alışveriş karar mekanizmasına dahil olması, impulsive (ani) satın almaları azaltıp daha “hesaplı” davranış doğurdu. Tüketiciler:
- Hangi ürünün gerçek indirimde olduğunu anında gördü
- Sahte indirimleri elemek için AI filtreleri kullandı
- Sepet optimizasyonu için otomatik öneriler aldı
Bu durum, “gerçekten ucuz olan ürünlerin” satışını artırırken, yüzeysel indirimli kampanyaların etkisini zayıflattı.
Sonuç: Black Friday artık bir teknoloji vitrini
2025 Black Friday’i yalnızca bir indirim dönemi değil, aynı zamanda e-ticaretin ne kadar hızlı şekil değiştirdiğinin bir göstergesi oldu. Yapay zekâ, hem tüketici tercihlerini hem de perakende sektörünün operasyon modelini kökten değiştiriyor.
Uzmanlar, 2026’ya doğru gidilirken çevrim içi satışların daha da AI-merkezli hale geleceğini, büyük perakendecilerin tamamen otonom alışveriş asistanları, otomatik sepet optimizasyonu, dinamik fiyatlama, AI ile yönetilen stok planlaması gibi çözümlere ağırlık vereceğini öngörüyor.
