Hindistan, ülkede satılacak tüm yeni akıllı telefonlarda hükümet tarafından geliştirilen Sanchar Saathi adlı güvenlik uygulamasının zorunlu olarak yüklü gelmesini şart koştu. Telekom Bakanlığı’nın kararı, ülkede dijital güvenliği artırmayı amaçlarken; teknoloji şirketleri, gizlilik savunucuları ve kullanıcılar arasında ciddi tartışmalara neden oldu.
Uygulama neleri görebiliyor?
Sanchar Saathi’nin gizlilik politikasına göre uygulama, telefonun:
- Arama kayıtlarına
- Belleğine
- Kameraya
erişebiliyor. Bu yetkiler, uygulamanın kayıp/çalıntı telefonların bulunması ve dolandırıcılıkların azaltılması için gerekli olduğu belirtilse de, bağımsız uzmanlar bu düzeyde erişimin devlete geniş çaplı gözetim imkânı tanıyabileceğikonusunda uyarıyor.
Mevcut telefonlara da üç ay içinde gelecek
Bakanlığın talimatına göre:
- Üreticiler, yeni cihazlarda uygulamanın kaldırılamaz veya devre dışı bırakılamaz şekilde görünür olmasını sağlamak zorunda.
- Halihazırda kullanılan cihazlara ise Sanchar Saathi, üç ay içinde yazılım güncellemeleriyle gelecek.
Bu durum, özellikle Apple ve Google gibi işletim sistemi seviyesinde sıkı güvenlik politikaları uygulayan şirketlerle hükümeti karşı karşıya getirebilir.
Gizlilik uzmanlarından sert eleştiri
İnternet özgürlüğü üzerine çalışan Internet Freedom Foundation’ın direktörü Apar Gupta, kararın “kişisel dijital cihazlar üzerinde yürütmenin kontrolünü genişleten, tehlikeli bir adım” olduğunu söyledi.
Gupta’ya göre amaç (dolandırıcılıkla mücadele ve güvenlik) meşru olsa da, uygulamanın eriştiği izinler orantısız ve hukuki temeli zayıf.
Hükümet: “Uygulama gönüllü, güvenlik önceliğimiz”
Tepkilerin ardından Hindistan İletişim Bakanı Jyotiraditya Scindia, uygulamanın “tamamen gönüllü” olduğunu savunarak kullanıcıların isterlerse uygulamayı silebileceğini söyledi:
“Ülkenin her bir vatandaşının dijital güvenliği bizim en büyük önceliğimiz.”
Ancak uzmanlar, zorunlu ön yükleme talebinin bu açıklamayla çeliştiğini ve uygulamanın kullanıcı deneyiminde görünmez baskı oluşturacağını belirtiyor.
Pazar etkisi: 700 milyon kullanıcı, Apple ve Google için kritik sınav
Hindistan, 700 milyonun üzerinde akıllı telefon kullanıcısıyla dünyanın en büyük ikinci mobil pazarı. Bu karar:
- Apple’ın iPhone üretim ve satış planlarını,
- Google’ın Android cihaz sertifikasyon süreçlerini,
- Oppo, Xiaomi, Samsung gibi üreticilerin yerel hazırlıklarını
doğrudan etkileyebilir.
Hükümet, uygulamanın yıl başından beri 700 binden fazla kayıp telefonu bulmaya yardımcı olduğunu açıkladı. Ancak gizlilik örgütleri, bu verilerin nasıl işlendiği ve nerede tutulduğu konusunda şeffaflık bulunmadığını söylüyor.
Büyük soru: Güvenlik mi, gözetim mi?
Sanchar Saathi kararı, Hindistan’ın hızla büyüyen dijital ekonomisinde kamu güvenliği ile kişisel gizlilik arasında nerede durulması gerektiğini yeniden gündeme taşıdı.
Üreticilerin bu karara nasıl uyum sağlayacağı ve Apple–Google’ın uygulamayı işletim sistemi seviyesinde nasıl konumlandıracağı merak konusu. Eğer uygulamanın kaldırılabilir olup olmayacağı konusunda belirsizlik devam ederse, Hindistan ile küresel teknoloji firmaları arasında yeni bir hukuki ve siyasi gerilim döneminin kapıları aralanabilir.